Friese cultzanger presenteert nieuw werk in Vera

Na Kelderkoorts (2013), het eerste deel van Meindert Talma’s cyclus van autobiografische romans én albums, was het allesbehalve stil rondom de lange noorderling. Er verschenen nog een paar mooie platen van zijn hand, zoals Werkman en Jannes van der Wal. Een vervolg in de roman/cd-reeks Nederlands Onbekendste Popster liet echter even op zich wachten. Maar vanavond staat Vera dan toch volgepakt voor de presentatie van deel twee, Je Denkt Dat Het Komt.

Laten we gelijk even iets duidelijk maken: dit is niet alleen een concertrecensie. Dat dekt de lading van wat zich in Vera afspeelt niet. Het werk dat Talma vanavond presenteert is tenslotte ook niet alleen een album; het zijn een cd en een boek die volgens de achterflap “onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn”. Ja, er staat een band op het podium van Vera en ja, er wordt gemusiceerd en gezongen, maar er gebeurt nog veel meer. En hoe schrijf je daar precies een recensie over?

Als het zaallicht uitgaat begint het al. Eenmaal op het podium roept Talma eerst een hele rits mensen naar voren die in de afgelopen twintig jaar een bijdrage hebben geleverd aan zijn muziek en ”schrijverij”, zoals hij dat zelf noemt. Van Vera-programmeur (én fan van het eerste uur) Peter Weening tot aan webmaster Kees de Vries worden de heren bedankt en krijgen ze een exemplaar van het nieuwe boek. “Veel plezier met de show” sluit Talma steevast elk praatje af, tot hilariteit van het publiek.

De meligheid is snel voorbij als na een korte inleiding Elfstedentocht wordt ingezet. Alle nummers beginnen met een anekdote uit het boek en worden begeleid door videobeelden. In het begin van de show zijn de overgangen tussen de praatjes en de nummers nog wat abrupt, zo valt rocker Zanger (over Talma’s zangkwaliteiten) het publiek wat rauw op het dak. Om de strekking van de tekst nog maar eens te benadrukken haalt Talma een paar keer flink vals uit, het ijs is hierna wel gebroken.

Hoogtepunt van de voorstelling is 15 Minutes of Shame over de weinig succesvolle deelname van Talma en Hobbe van der Velde aan televisieprogramma 2 voor 12 (niet te verwarren met het medium waarop u dit artikel leest) een jaar of twintig geleden. Het publiek krijgt bijna de slappe lach als Talma vertelt over de hoe de paniek steeg met elke vraag die tijdens de quiz opgezocht moest worden, en als in het nummer het uiteindelijk niet-geraden woord ‘paracommando’ herhaaldelijk uitgeroepen wordt voelt iedereen de frustratie bij Talma, die zingt alsof het gisteren was dat hij op nationale tv op zijn smoel ging.

Tja, dat zingen. Zoals hij zelf zingt is Talma geen “rockzanger als John Lennon” maar in nummers als Mach Mal Pause en Lena zegt komt zijn stem mooi tot zijn recht en weet hij vocaal te ontroeren. Het bespelen van de toetsen laat hij over aan Herman Grimme, op een enkel riedeltje op de melodica na. Verder zit het muzikaal ook goed. Zijn band met oudgedienden Jan Pier en Janke Brands op gitaar en bas en Johan Kooi op drums heeft er zin in en geeft Talma alle ruimte om de rol van spreekstalmeester te spelen.

Zijn voorliefde voor geschiedenis is duidelijk terug te zien in de projecten van de afgelopen jaren, maar op zijn best is Talma toch als hij zijn eigen historie induikt. Bij vrijwel iedere andere muzikant zou een cyclus over zijn of haar eigen carrière uitdraaien op een narcistische zelfverheerlijking, maar daar is vanavond geen sprake van. Pijnlijk eerlijk en erg grappig zijn verhalen over een telefoongesprek met zijn ouders nadat zij, terwijl hij zelf op Oerol optrad, zijn kamer opruimden en hem eens stevig aanspraken op de puinzooi die ze daar aantroffen.

Meindert Talma vertelt en zingt niet alleen over zijn eigen observaties maar geeft met de voorstelling bij Je Denkt Dat Het Komt ook een prachtig inkijkje in de Groninger popgeschiedenis. Ondanks dat de focus op verhalen uit het verleden ligt, is het geen stoffige nostalgische avond. De nieuwe nummers klinken fris en winnen aan kracht door de verhalen en beelden. Misschien omschrijft hij het zelf wel het beste in de titel van het nummer Het Kunstenaarschap (Maakt Niet Alle Ouders Even Enthousiast). Talma is niet alleen zanger en muzikant, maar in de eerste plaats kunstenaar. En wellicht wordt niet iedereen daar even enthousiast van, maar het publiek in Vera vanavond wel.